οπτικοακουστική εκπαίδευση

Συνοπτικός όρος που χαρακτηρίζει σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας, που οι αρχές τους βρίσκουν εφαρμογή στην βιομηχανία, στην οργάνωση των επιχειρήσεων, στις στρατιωτικές υπηρεσίες και στον τομέα των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Υλικά που θεωρούνται συνήθως οπτικοακουστικά είναι: διάφορα αντικείμενα και υποδείγματα, διαγράμματα, ενημερωτικοί πίνακες, γραφικές παραστάσεις, σκίτσα και αφίσες. Επίσης χάρτες και γήινες σφαίρες, εικόνες, φωτεινές διαφάνειες και διαφάνειες διαφορετικού είδους που προβάλλονται σε οθόνη, εγγραφές, αντιγραφές, μαγνητοταινίες, κινηματογραφικές ταινίες (βουβές και με ήχο), ραδιόφωνο και τηλεόραση. Άλλες διευκολύνσεις παρέχουν ο μαυροπίνακας, ο πίνακας ανακοινώσεων, οι οθόνες επιδείξεων, τα τραπέζια και οι χώροι διδασκαλίας. Επίσης τα μουσεία, οι πίνακες από ύφασμα και οι ηλεκτρικές οθόνες. Οι οπτικοακουστικές συσκευές περιλαμβάνουν προβολείς εικόνων διαφορετικών ειδών, πικ-απ, μαγνητόφωνα, μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για εγγραφή και μετάδοση. Ακόμα διάφορα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται από τους δασκάλους και τους μαθητές για την προετοιμασία των υλικών διδασκαλίας, όπως φωτογραφικές μηχανές, ξηρά εκτυπωτήρια, οδηγοί για τη σχεδίαση σχημάτων και γραμμάτων (στένσιλ). Δραστηριότητες όπως οι εκδρομές στο ύπαιθρο, η χρησιμοποίηση ανθρώπων σαν πηγές πληροφόρησης θεωρούνται μέρος των οπτικοακουστικών προγραμμάτων. Επίσης οι επιδείξεις, η θεατρική αναπαράσταση των γεγονότων, τα πειράματα και οι δημιουργικές δραστηριότητες είναι συμπληρωματικές λειτουργίες. Ο σκοπός της ο.ε. είναι να βελτιώσει τη μάθηση. Οι εκπαιδευτές έχουν αναγνωρίσει ότι, οι παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας με διάλεξη και από τα σχολικά βιβλία έχουν δημιουργήσει μαθητές που αποστηθίζουν έννοιες που δεν τις έχουν κατανοήσει και στην πραγματικότητα δεν τις μαθαίνουν. Έχει προσδιορισθεί ότι η πιο αποτελεσματική μάθηση πραγματοποιείται όταν το άτομο αποκτήσει άμεση εμπειρία από το αντικείμενο της μελέτης. Τότε η μάθηση ορίζεται σαν «μεταβαλλόμενη συμπεριφορά». Με άλλα λόγια, ο μαθητής μαθαίνει καλύτερα όταν ενεργεί. Δεν είναι δυνατό όμως όλα τα αντικείμενα μάθησης να διδαχθούν με άμεση εμπειρία. Χρειάζονται λοιπόν μέθοδοι και υλικά που θα καθοδηγούν και θα παρέχουν αποτελεσματικά υποκατάστατα της άμεσης εμπειρίας. Ορισμένοι ερευνητές βρήκαν ότι η χρήση των οπτικοακουστικών υλικών, μαζί με τα εγχειρίδια και άλλα τεχνάσματα βελτιώνει την απόδοση των μαθητών, η οποία μετριέται στατιστικά με διάφορες ασκήσεις. Οι θεωρητικοί της παιδαγωγικής αποδεικνύουν ότι η αντίληψη αυτή είναι αποτέλεσμα της οπτικής εμπειρίας, που ενισχύεται από την ακοή και τις άλλες αισθήσεις. Το φαινόμενο αυτό υποδηλώνει ότι οι πλούσιες σε οπτικές διεγέρσεις εμπειρίες προκαλούν τις ισχυρότερες αντιδράσεις τόσο μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας όσο και σε άλλες μορφές μάθησης ή και σε διαφορετικού είδους ανθρώπινες δραστηριότητες. Έτσι, τα οπτικοακουστικά μέσα μπορούν να κάνουν τις εμπειρίες της μάθησης περισσότερο κατανοητές. Επίσης στη μελέτη φαινομένων και καταστάσεων της ζωής όπου η όραση παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο, η κινηματογραφική ταινία πλησιάζει στο να δώσει ομοιώματα πραγματικών εμπειριών. Τα οπτικοακουστικά μέσα είναι αποτελεσματικά σε όλους τους τομείς της μάθησης, σε όλα τα θέματα που αναφέρονται και σε όλες τις ηλικίες. Όπου ελέγχεται η αποτελεσματικότητα της κατά λέξη απόκρισης σε ασκήσεις πληροφορίας, οι ταινίες φαίνονται να είναι σχετικά αποτελεσματικότερες για τους μέτριους μαθητές, αλλά όπου ελέγχεται η αποτελεσματικότητα της ικανότητας να γενικεύουν ένα θέμα με λέξεις, οι ταινίες είναι πιο δραστικές για τους έξυπνους μαθητές.